School

Een beroerde combinatie

We zitten in de auto op weg naar school. Groep zeven, de groep van Sebastiaan, heeft vandaag een topografietoets. Deze keer is Europa aan de beurt. Aangezien automatiseren niet de sterkste kant van Sebastiaan is, vraagt hij mij hem nog even te overhoren. Prima. “Sebas, wat is de hoofdstad van Litouwen?” Nog voordat hij kan antwoorden, roept Mareijn: “Vilnius!” “Ssst Mareijn, even je mond houden. Wat is het buurland van Noorwegen?” “Zweden,” antwoordt Mareijn enthousiast. “Mareijn, stil! Nu is Sebastiaan aan de beurt.” Dan fluistert hij zachtjes iets in mijn oor.

“Ik vind dit écht gênant worden!”

De hoogbegaafde Sebastiaan heeft dyslexie. Zijn driejarige broertje Mareijn is zeer waarschijnlijk niet dyslectisch, wel is er bij hem sprake van een zeer grote ontwikkelingsvoorsprong. Het zijn twee pientere kinderen, maar voor de buitenwereld oogt de niet-dyslectische Mareijn veel intelligenter. De impact van dyslexie is aanzienlijk groter dan men denkt. Het vertroebelt het beeld van iemands werkelijke cognitieve capaciteiten en vraagt ontzettend veel van het kind. Om niet gefrustreerd te raken, moet je wel in het bezit zijn van een positief zelfbeeld en een enorm incasserings- en doorzettingsvermogen.

Hoogbegaafdheid en dyslexie, een beroerde combinatie. Hoogbegaafde kinderen willen erg graag kennis vergaren, maar als zij daarnaast ook nog eens dyslectisch zijn, worden ze continu tegengewerkt door hun handicap. Zoeken op Internet is een probleem, evenals het kunnen volgen van de ondertiteling bij wetenschappelijke programma’s. Dit zorgt voor gevoelens van machteloosheid en frustratie.

Dagelijks zijn de kinderen op school bezig met het leren van spellingsregels en met het verhogen van het leestempo. Vooral door middel van herhalen wordt hen vrijwel alles aangeleerd. Herhalen, herhalen en nog eens herhalen, een ramp voor hoogbegaafden, maar wel zeer noodzakelijk.

Belangrijk is het om ervoor te zorgen dat deze kinderen niet alleen maar bezig zijn met hun minst sterke kant. Ze hebben immers zoveel potentieel waaruit ze voldoening kunnen halen. Net als andere hoogbegaafden hebben zij verbredings- en verdiepingsstof nodig. Omdat daarvoor op school weinig tijd over blijft, ligt hier zeker ook een taak voor de ouders. Ga op zoek naar uitdagingen na schooltijd. Laat het kind een beeldtaal leren, bijvoorbeeld het hiërogliefenschrift of Chinees. Een beeldtaal is voor deze kinderen gemakkelijk aan te leren en positieve taalervaringen geven het kind meer zelfvertrouwen. “Zie je wel, ik kan wèl goed lezen, ik ben niet dom!”

Hoe hebben ze dit woord zo kunnen vormgeven?

Bij hoogbegaafden wordt vaak pas in een later stadium van het onderwijs gesignaleerd dat zij dyslectisch zijn. Zij kunnen hun handicap heel lang verbergen en compenseren door hun intelligentie. Het ‘leestrucje’ hebben ze immers snel door, alleen ze maken in verhouding tot hun intelligentie zeer weinig tot geen progressie. Ook spelling gaat in het begin vaak goed, omdat de fonetische schrijfwijze dan nog overeen komt met de werkelijke schrijfwijze. Zodra dit niet meer het geval is gaat het fout. Het kind kan moeite hebben met het vasthouden van woordbeelden.

Dyslexie is een handicap voor het leven. Daarom is het voor het geestelijk welzijn van het kind belangrijk om in de eerste plaats te kijken naar de verstandelijke vermogens en pas in de tweede plaats naar de handicap. Het schrijven en lezen in het Nederlands, Engels of welke taal dan ook, zal voor deze kinderen op het vmbo even moeilijk zijn als op de havo of het vwo. De kans dat het kind gelukkig is en lekker in zijn of haar vel steekt, is echter vele malen groter bij cognitief gelijkwaardigen.

Helaas is het huidige verbaal-linguïstische onderwijssysteem hier niet op ingesteld. Kinderen krijgen wel wat meer tijd voor hun proefwerk, maar dan houdt het ver op. Deze kinderen zouden de kans moeten krijgen mondeling getest te worden en talen – of onderdelen van de taal -, eerder te laten vallen (dit is vooral op havo en vwo niet of nauwelijks mogelijk). Focus op het talent van het kind en niet op hun beperking, uiteindelijk wordt er van een dove student ook niet verlangd dat hij of zij een luistertoets maakt!

Publicaties

Ook interessant voor jou

Te complex te onbekend

School

Remmende opmerkingen

Kinderen

Aanpassingsgedrag

School

Pientere kinderen

School